UID: 17021

ในสังคมปัจจุบันเราอาจถูกหลอกได้ด้วยข้อมูลที่ไม่จริง หรือเราถูกทำให้เชื่อว่าจริงผ่านการอ้างอิงกระบวนก

วันนี้ (12 เม.ย.2565) น.ส.รัชดา ธนาดิเรก รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยหลังการประชุมคณะรัฐมนต

ในสังคมปัจจุบันเราอาจถูกหลอกได้ด้วยข้อมูลที่ไม่จริง หรือเราถูกทำให้เชื่อว่าจริงผ่านการอ้างอิงกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ แต่อย่างไรก็ตามการหยิบกระบวนการใดกระบวนการหนึ่งขึ้นมาอ้างไม่ได้หมายความว่าข้อมูลนั้น หรือการสรุปผลอันมาจากกระบวนการนั้นจะเป็นจริง เราจึงเห็นกรณีของข่าวปลอม การหลอกลวง หรือความพยายามในการพิสูจน์ในสิ่งที่หากใช้ตรรกะและเหตุผลแต่แรกก็รู้ว่าไม่จริง ในหนังสือเรื่อง Demon-Haunted World : Science as a Candle in the Dark หรือ “โลกที่เต็มไปด้วยปีศาจ วิทยาศาสตร์คือแสงเทียนในความมืด” ที่เขียนโดยคาร์ล เซแกน (Carl Sagan) ได้มีการอธิบายถึงลักษณะของตรรกะวิบัติ (Fallacy) ไว้ทั้งหมด 20 รูปแบบด้วยกัน เรียกว่า Baloney Detection Kit ยกตัวอย่าง เช่น - การโจมตีตัวบุคคล (ad hominem) ที่เป็นการกล่าวอ้าง หรือโจมตีตัวบุคคลโดยไม่สนใจเนื้อหาที่ผู้นั้นพูด - การขอให้โง่ (Appeal to Ignorance) คือการยอมรับว่า อะไรที่ไม่ได้ถูกพิสูจน์ว่าไม่มีจริงแปลว่าสิ่งนั้นมีจริง เช่น เราไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่ามนุษย์ต่างดาวมีจริงหรือไม่มีจริง ดังนั้นมันอาจจะมีจริงก็ได้ - การอ้างลำดับก่อนหลัง (post hoc) คือการนำเอาลำดับการเกิดขึ้นก่อนและหลังเพื่อมาสรุปตีความ ทั้งที่สองสิ่งอาจจะไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกันก็ได้ เช่น เขารับประทานอาหาร สองวันต่อมาเขาป่วย ไม่อาจนำมาสรุปผลว่า เขารับประทานอาหารแล้วจึงป่วย หรือ เขาป่วยจากการรับประทานอาหาร หรือการใช้ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งที่เกี่ยวข้องกัน มาเป็นสิ่งที่นำมาสู่ผลเดียวกัน (correlation and causation) เช่น อาชญากรรมเพิ่มสูงขึ้นในหน้าร้อน และยอดขายไอศกรีมเพิ่มสูงขึ้นในหน้าร้อน ไม่ได้หมายความว่า ไอศกรีมนำไปสู่การก่ออาชญากรรม ทั้งนี้ข้อมูลทีตรวจ หวย ลาว วัน นี้ ล่าสุด 2563 สดSLOT่เกี่ยวข้องไปในทางเดียวกันอาจมีปัจจัยอื่น เช่น อากาศที่ร้อนทำให้คนก่ออาชญากรรม และอากาศที่ร้อนทำให้คนซื้อไอศกรีม นอกจากการพูดถึงลักษณะของตรรกะวิบัติต่าง ๆ เซแกนสรุปเอาไว้อย่างน่าสนใจว่า “Extraordinary claims require extraordinary evidence.” หรือ การเคลมสิ่งที่ไม่ธรรมดา ก็ต้องอาศัยหลักฐานที่ไม่ธรรมดาเช่นกัน หรือแม้กระทั่ง Burden of Proof ที่พูดถึงว่า ใครควรจะเป็นคนต้องพิสูจน์สิ่งนี้กันแน่ เช่น หากมีคนมาบอกว่า “ผีมีจริง” หน้าที่การพิสูจน์ควรจะเป็นของคนที่บอกว่าผีมีจริง ให้จับผีมาให้ดู ไม่ใช่ให้คนอื่นมาพิสูจน์ให้ได้ว่าผีไม่มีจริง ทั้งนี้สิ่งที่น่าสนใจไม่แพ้กันที่เซแกนได้อธิบายไว้ก็คือพฤติกรรมของมนุษย์และบริบททางสังคม ซึ่งอาจเป็นคำอธิบายสำคัญว่าทำไมสังคมมนุษย์ถึงยังคงมีหลุมพรางเหล่านี้อยู่ เซแกนให้ความสำคัญอย่างมาก และเรียกรวมสิ่งเหล่านี้ว่าเป็นการคิดแบบวิมตินิยม (Skepticstism) ซึ่งเป็นการตั้งคำถามกับสิ่งรอบตัว และไม่เชื่ออะไรง่าย ๆ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราไม่ตกหลุมพรางของความโง่เขลานั่นเอง ที่มาภาพ: NASA “รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

แรงงานเกือบ 5 หมื่นคนได้รับผลกระทบน้ำท่วม กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานขอความร่วมมือนายจ้างช่วยลูกจ้