วันนี้ (25 พ.ย.2567) กรมอุตุนิยมวิทยา พยากรณ์อากาศ 24 ชั่วโมงข้างหน้า บริเวณความกดอากาศสูงหรือมวลอากาศเย็นกำลังปานกลางที่ปกคลุมประเทศไทยตอนบนและทะเลจีนใต้มีกำลังอ่อนลง ทำให้ประเทศไทยตอนบนมีอุณหภูมิสูง

ทั่วโลกมี "ยุง" 3,582 ชนิด อยู่ในประเทศไทย 23 สกุล ทั้งหมด 436 ชนิด โดยมี "ยุง" ที่เป็นพาหะทั้ง "ยุงลายบ้านและยุงลายสวน" พาหะนำโรค ไข้เลือดออก ไข้ปวดข้อยุงลาย และโรคติดเชื้อไวรัสซิก้า, "ยว้า ว บา คา ร่าbmsbo289ุงก้นปล่อง" พาหะนำโรค ไข้มาลาเรีย, "ยุงเสือ" พาหะนำ "โรคเท้าช้าง" และ "ยุงรำคาญ" พาหะนำ โรคไข้สมองอักเสบ ไทยพีบีเอสออนไลน์ คุยกับ ดร.ปิติ มงคลางกูร นักกีฏวิทยา กองโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค ถึง ประสิทธิภาพของการใช้ "ทรายกำจัดน้ำยุง" อาวุธสำคัญในการตัดตอนวงจรชีวิต "เพชฌฆาตจิ๋ว" ตั้งแต่ยังเป็น "ลูกน้ำ" ก่อนกลายเป็น "ยุงลาย" ตัวเต็มวัย ที่คอยคร่าชีวิตมนุษย์ไม่น้อยในแต่ละปี อ่าน : รียูเนียน "ทำหมันยุงลาย" ยิงรังสีคุมจุดเพาะพันธุ์ "ไข้เลือดออก" อ่าน : งบคุมไข้เลือดออก “ตัดวงจรยุงลาย” ฤาโครงการถมทรายลงทะเล ยุงลาย ยุงลาย ความอันตรายของ "ยุง" นำไปสู่การหาหนทางในการจำกัดและควบคุม ตั้งแต่การฉีดยาฆ่าแมลง แต่กลับพบว่าช่วงหลัง "ยุง" เริ่มมีวิวัฒนาการ ความต้านทานจน "ดื้อยาฆ่าแมลง" แล้วด้วย และยังมีความพยายามที่จะใช้วิธีที่สลับซับซ้อนกว่านั้นคือ "ทำหมันยุง" เพื่อที่จะค่อย ๆ ลดปริมาณยุงในธรรมชาติ แต่วิธีการจำกัดการแพร่ระบาดของยุงที่ใกล้ตัว นั้นคือ การขวางวงจรชีวิตของยุงตั้งแต่ยังเป็น "ตัวอ่อน" โดยการใช้ "ทรายกำจัดลูกน้ำ" หรือรู้จักและเรียกกันจนติดปากว่า "ทรายอะเบท" เรารู้จักกันในชื่อนี้นั้นเพราะกระทรวงสาธารณสุข ได้นำมาใช้กำจัดลูกน้ำของยุงลายตามบ้านเรือน อ่าน : เปิด 3 กลไก แปลงร่างจาก ”ยุง” เป็น ”ซูเปอร์ยุง” ดร.ปิติ มงคลางกูร ดร.ปิติ มงคลางกูร ดร.ปิติ อธิบายว่า "ทรายกำจัดลูกน้ำ" คือ ทรายเคลือบสาร "ทีมีฟอส" ซึ่งเป็นสารในกลุ่ม ออร์กาโนฟอสเฟส เหมาะใช้ควบคุม "ลูกน้ำของยุง" โดยสารเคมีจะถูกเคลือบไว้บนเม็ดทรายมีฤทธิ์นาน 3-6 เดือน แล้วแต่ละยี่ห้อ ต่อการใช้ 1 ครั้ง ทรายที่ใช้เป็นทราย "ซีโอไลท์" หรือ ทรายแมว ที่เรารู้จักซึ่งเป็นหินภูเขาไฟที่นำมาบดเป็นเม็ดเล็ก ๆ เคลือบด้วย "สารทีมีฟอส" การใช้ทรายกำจัดลูกน้ำหนึ่งในวิธีป้องกันไม่ให้ยุงที่เป็นพาหะนำโรคได้ แต่ต้องใช้ในอัตราส่วนที่ถูกต้อง จึงจะได้ผลและต้องใช้งานตามวิธีใช้ที่ระบุในฉลากด้วยเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด ทรายกำจัดลูกน้ำยุงลาย ภาพ : กรมควบคุมโรค ทรายกำจัดลูกน้ำยุงลาย ภาพ : กรมควบคุมโรค การใช้งาน "ทรายกำจัดลูกน้ำยุง" นั้นโดยทั่วไปนิยมใช้ทรายทีมีฟอส 1% ซึ่งปัจจุบัน 1 ซอง ปริมาณจะอยู่ที่ 30 กรัม เวลาใช้จะต้องนำไปใส่ในน้ำ อัตราส่วนการใช้ คือ ทรายทีมีฟอส 1 กรัมต่อน้ำ 10 ลิตร ปริมาณ 2.5 กรัม หรือ ครึ่งช้อนชา ใช้กับน้ำปริมาณ 25 ลิตร แต่หากในผลิตภัณฑ์ที่มีความเข้มข้นของสารทีมีฟอส มากกว่า 1% จะต้องใช้ตามฉลากของผลิตภัณฑ์ ปริมาณทรายกำจัดลูกน้ำ 1 กรัม ต่อน้ำ 10 ลิตร กรณีที่แต่ละซองทรายกำจัดลูกน้ำ ไม่ได้แถมช้อนตวงวัดปริมาณมา (ช้อนตักทราย 1 กรัม) ให้ใช้ช้อนชาสำหรับกินยาแทน และไม่ควรใช้ช้อนชาตามบ้านเพราะไม่มีสเกล และมีหลายขนาด อ่าน : นักกีฏวิทยา ชี้ ปัจจัยโลกร้อน "ยุงเพิ่มจำนวน-โตไว-ผสมพันธุ์เร็วขึ้น" ปัญหาของการใช้ทรายอะเบทไม่ถูกความเข้มข้น คล้าย ๆ กับการพ่นควัน พ่นยุง คือหากสารไม่พอก็จะฆ่าไม่ได้ ขณะที่การใช้ทรายกำจัดยุงลายในปริมาณที่ไม่เพียงพออาจเป็นการกระตุ้นให้ลูกน้ำมีความทนทานพัฒนาเป็นดารดื้อได้ แต่ปัจจุบันยังไม่พบว่าลูกน้ำมีการดื้อ ประสิทธิภาพของสารทีมีฟอส หากลูกน้ำโดนไปก็จะตาย ภายใน 24 ชั่วโมง ซึ่งกลไกลการออกฤทธิ์ คือ สารจะเข้าไปในตัวลูกน้ำจากการกินอาหาร ไปยับยั้งเอนไซม์ของสิ่งมีชีวิต แต่อย่างไรก็ตาม ดร.ปิติ ระบุว่า สารนี้ไม่อันตรายกับคน หากได้รับในปริมาณน้อย ฉะนั้นไม่ต้องกลัวเรื่องความปลอดภัย ลูกน้ำยุงลาย ลูกน้ำยุงลาย "วงจรชีวิต" ของ "ยุง" โดย "ยุง" แบ่งการเจริญเติบโตออกเป็น 4 ระยะ คือ 1. ระยะไข่ 2.ระยะลูกน้ำ 3.ระยะตัวโม่ง และ 4.ระยะตัวเต็มวัย ซึ่งระหว่างการเจริญเติบโตในแต่ละระยะจะต้องมีการลอกคราบ ขณะที่ไข่ยุงแต่ละชนิดมีขนาดและลักษณะไม่เหมือนกัน และยุงชอบวางไข่บนผิวน้ำหรือบริเวณชื้น เช่น ขอบภาชนะเหนือระดับน้ำ ดร.ปิติ กล่าวว่า ระยะไข่ ใช้เวลา 2-3 วัน ก่อนฟักตัวออกเป็นลูกน้ำ ซึ่งจะอาศัยอยู่ในน้ำนิ่งฉะนั้นการทิ้งหรือกำจัดน้ำนิ่งในและรอบ ๆ บ้าน จึงเป็นวิธีหนึ่งในการควบคุมลูกน้ำ ส่วนที่ไม่สามารถทิ้งหรือระบายน้ำได้สามารถใช้ "ทรายกำจัดลูกน้ำ" เพื่อฆ่าลูกน้ำได้ ยุงลาย ยุงลาย ขณะที่ทรายที่เคลือบทีมีฟอสที่มีคุณภาพจะสามารถควบคุมลูกน้ำได้นานถึง 3 เดือน ตามเกณฑ์ของ องค์การอนามัยโลก ระบุว่า ทรายเคลือบทีมีฟอสต้องปลดปล่อยสารทีมีฟอส แบบค่อย ๆ ปล่อยอกมา ในประเทศไทยมีทรายกำจัดลูกน้ำของยุงในหลายยี่ห้อ ซึ่งทรายกำจัดลูกน้ำ จัดเป็นวัตถุอันตรายที่ใช้ทางสาธารณสุข ผู้ประกอบการต้องขอขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์และขออนุญาตจากเจ้าหน้าที่ก่อนทำการผลิต ขึ้นทะเบียนที่ อย. และไปตรวจสอบคุณภาพที่กรมวิทยาศาสตร์ทางการแพทย์ อ่าน : เปิด 3 กลไก แปลงร่างจาก ”ยุง” เป็น ”ซูเปอร์ยุง” ยุงลาย ยุงลาย ขณะที่ การให้ความรู้เกี่ยวกับการควบคุมยุงก็เป็นสิ่งสำคัญ เช่น การใช้สเปรย์ฆ่ายุงอย่างไม่ถูกต้อง อาจเป็นอันตรายต่อแมลงอื่น ๆ ด้วย ขณะที่หน่วยงานภาครัฐก็ยังอาศัยการทำงานของ อสม.มากเกินไป ดร.ปิติ กล่าวว่า หน่วยงานภาครัฐที่จะนำทรายกำจัดลูกน้ำยุงไปแจกจ่ายให้กับประชาชนจะต้องมีการให้ความรู้เรื่องการใช้ที่ถูกต้อง แต่ปัจจุบันยังไม่ได้เป็นอย่างนั้น การให้ความรู้ถ่ายทอดวิธีการใช้ที่ถูกต้องเหมาะสม จะเป็นการช่วยให้ปัญหาถูกจัดการอย่างเหมาะสม ยุงลาย ยุงลาย "ตัวอ่อน" ของยุงต้องการน้ำเพื่อความอยู่รอด ดร.ปิติ แนะนำ ประชาชนทั่วไปสามารถกำจัดน้ำนิ่งเพื่อลดลูกน้ำยุงก่อนที่จะกลายเป็นยุงบินตัวเต็มวัย เช่น ยาง ถัง จานรองกระถางดอกไม้ และถังขยะ ควรเททิ้ง พลิกกลับ คลุม หรือโยนทิ้งเป็นประจำ ยุงจะวางไข่ทุกที่ที่มีน้ำนิ่ง รวมถึงน้ำฝนที่ก้นถังขยะ และรางน้ำที่อุดตันด้วยเศษขยะ ทรายกำจัดลูกน้ำของยุง เหมาะใช้ควบคุมลูกน้ำยุงลาย ซึ่งเพาะพันธุ์ในภาชนะที่มีน้ำขัง ๆ เนื่องจากน้ำไม่ไหลผ่านถ่ายเทไปสู่แหล่งอื่น ไม่เหมาะกับการกำจัดลูกน้ำตามแหล่งน้ำธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นน้ำนิ่งหรือแน้ไหล เนื่องจากทรายจะจมลงในตะกอน รวมไปถึงหากเจอน้ำไหลจะทำให้สารเคมีเจือจางอย่างรวดเร็ว ไม่สามารถกำจัดลูกน้ำยุงได้ และจะเป็นการสิ้นเปลือง ขณะที่น้ำที่จะใช้กินใช้ดื่มหรือใช้ทำกับข้าว อาจหาวิธีอื่นในการป้องกันโดยไม่ต้องใช้ ทรายกำจัดยุง เช่น อาจจะปิดด้วยผ้าขาวบาง ก่อนครอบด้วยฝาโอ่งอีกชั้น สุดท้าย อย่างลืมตรวจดูแหล่งน้ำขังรอบ ๆ บ้าน อย่างสม่ำเสมอ คว่ำภาชนะที่มีน้ำขังให้หมด ปิดภาชนะที่ใช้กักเก็บน้ำให้มิดชิด ที่สำคัญ คือต้องป้องกันตนเองไม่ให้ "ยุงกัด" อ่านข่าวอื่น ๆ ค้นพบ "เปราะนพรัตน์" พืชเฉพาะถิ่นพันธุ์ใหม่ของโลก หนี้ครัวเรือนพุ่ง ส่งออกชะลอตัว สอท.จี้รัฐตรึงราคาดีเซล-ก๊าซหุงต้ม พณ.โปรยยาหอมสหรัฐฯ ต่ออายุ GSP ปลดไทยพ้นบัญชี WL

งานวิจัยชี้แต่งงานอายุ 28-32 ปี ชีวิตคู่จะยืนยาว นักสังคมวิทยา มหาวิทยาลัยยูทาห์ สหรัฐอเมริกา เผยผลศึกษาพบว่า ช่วงอายุระหว่าง 28-32 ปี เป็นวัยที่เหมาะสมต่อการแต่งงานมากที่สุด เพราะเป็นช่วงวัยที่เท่าทั

นพ.กฤตไท ธนสมบัติกุล หรือ "หมอกฤตไท" เจ้าของเพจ "สู้ดิวะ" อาจารย์แพทย์ มช. ในฐานะผู้ป่วยมะเร็งระยะลุ

นิยายชีวิต โดย : Ani Nursalikah
เรื่องและภาพโดย : Ani Nursalikah
[[คลิก]] อ่านเรื่องราว “นิยายชีวิต” ได้ที่นี่..