UID: 19439

กรณีนายสุทธิพงษ์ จุลเจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย ในฐานะรองประธานกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ มีคำสั่งให้

วันนี้ (23 พ.คˆ.2565) ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตรŽŸ์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยา ลัยมหิดล ›ç”โพสต์เ

วันนี้ (23 พ.ค.2565) ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยา ลัยมหิดล โพสต์เฟซบุ๊ก Center for Medical Genomics เกี่ยวกับการเตรียมการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมของไวรัสก่อโรคฝีดาษลิง เพื่อช่วยในการตรวจวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการ และช่วยตอบคำถามว่าทำไมจึงมีการระบาดของโรคฝีดาษลิงพร้อมกันกว่า 100 คนในหลายประเทศนอกทวีปแอฟริกา (ซึ่งถือเป็นโรคประจำถิ่น) ทั้งในยุโรบ สหรัฐอเมริกา และออสเตรเลีย การตรวจวินิจฉัยไวรัสก่อโรคฝีดาษลิง ทางห้องปฏิบัติการด้วยการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนม ทางศูนย์จีโนมทางการแพทย์ฯ พร้อมร่วมสนับสนุนหน่วยงานภาครัฐ โดยสามารถรับสิ่งส่งตรวจที่ผ่านการสกัดสารพันธุกรรมเป็นที่เรียบร้อยมาร่วมด้วยช่วยกันถอดรหัสพันธุกรรม ทั้งนี้เพื่อลดต้นทุนในการตรวจคัดกรองตัวอย่างส่งตรวจจำนวนมาก หากมีการระบาดใหญ่ของไวรัสก่อโรคฝีดาษลิงเกิดขึ้นในอนาคต ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ฯ กำลังพัฒนาการตรวจสอบ 40 ตำแหน่งบนจีโนมของไวรัสก่อโรคฝีดาษลิง (เพื่อป้องกันผลบวกและผลลบปลอม) ใช้เวลาในการพัฒนาประมาณ 2 สัปดาห์จากนี้ ภาพ: Center for Medical Genomics ภาพ: Center for Medical Genomics ศูนย์จีโนมฯ ระบุ ยังไม่มีคำตอบที่ชัดเจนว่าทำไมมีการระบาดของโรคฝีดาษลิงในหลายประเทศทั่วโลกพร้อมกันในขณะนี้พบเพียงว่าจากการถอดรหัสพันธุกรรม ทั้งจีโนมของไวรัสก่อโรคฝีดาษลิงที่พบในโปรตุเกส และเบลเยี่ยมในเดือนพ.ค.นี้ ปรากฏว่า เป็นสายพันธุ์จากแอฟริกาตะวันตก และมีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับไวรัสฝีดาษลิง ที่เคยแพร่ระบาดจากประเทศไนจีเรีย มายังหลายประเทศในยุโรป ระหว่างปี 2561 และ 2562 คือ สหราชอาณาจักร อิสราเอล และสิงคโปร์ ขณะนี้มีวัคซีน และย้าต้านไวรัสที่คาดว่าใช้ป้องกันและรักษาโรคฝีดาษลิงได้ แต่อาจต้องประเมินผลอีกครั้งจากการใช้จริงในปัจจุบัน โรคฝีดาษลิง หรือโรคไข้ทรพิษลิง (Monkeypox) เกิดจากไวรัสที่มีจีโนมเป็นดีเอ็นเอสายคู่ เป็นไวรัสที่มีขนาดใหญ่เกือบเท่ากับแบคทีเรีย  มีวิวัตนาก��ารก้าวล้ำกว่าไวรัสประเภทอื่น จนสามารถเพิ่มจำนวนได้ในไซโตพลาสซึมของเซลล์เหมือนแบคทีเรีย ไม่ใช่ในนิวเคลียสเหมือนไวรัสทั่วไป มีอัตราการกลายพันธุ์ต่ำกว่าไวรัสโคโรนา 2019 มาก เนื่องจากมีเอ็นไซม์ของไวรัสเอง ที่สร้างขึ้นมาคอยแก้ไขตำแหน่งกลายพันธุ์บนจีโนม ไม่ได้ก่อโรคติดเชื้อรุนแรงเมื่อเทียบกับไวรัสไข้ทรพิษ (Smallpox) ซึ่งมีอัตราการเสียชีวิตสูงถึง 30% ผู้ติดเชื้อโรคฝีดาษลิง จะมีอาการไข้ ออกผื่นเป็นตุ่มน้ำพอง และมีหนอง และต่อมามีการตกสะเก็ด เกิดเป็นแผลเป็น มี 2 สายพันธุ์หลัก สายพันธุ์คองโกซึ่งรุนแรงกว่ามีผู้เสียชีวิตมากถึง 10% และสายพันธุ์แอฟริกาตะวันตกซึ่งมีอัตราการเสียชีวิต 1% ส่วนใหญ่หายเองได้ สายพันธุ์ที่มีรายงานการระบาดในยุโรป อเมริกา และออสเตรเลีย ขณะนี้จากการถอดรหัสพันธุกรรม พบว่าเป็นสายพันธุ์แอฟริกาตะวันตก ซึ่งไม่รุนแรง(mild) ส่วนใหญ่เป็นการติดต่อจากสัตว์ฟันแทะหรือลิงป่าจากแอฟริกาสู่คนด้วยการถูกสัตว์กัดหรือข่วน แตะต้องสัตว์ป่วย หรือกินเนื้อสัตว์ป่าที่ไม่สุก ภาพ: Center for Medical Genomics ภาพ: Center for Medical Genomics ในกรณีการติดต่อระหว่างคนสู่คน การติดต่อของโรคฝีดาษลิงแตกต”่างจากไวรัสโคโรนา 2019 ซึ่งแพร่ติดต่อผ่านละอองน้ำลายเล็กๆ ที่ลอยอยู่ในอากาศที่เรียกว่าละอองลอย(aerosols) ส่วนไวรัสก่อโรคฝีดาษลิง จะแพร่กระจายจากการสัมผัสใกล้ชิดกับของเหลวในร่างกาย เช่น น้ำลายจากการไอ หรือน้ำหรือหนองจะตุ่มแผลที่ปนเปื้อนตามที่นอนและของใช้นั่นหมายความว่าคนที่เป็นโรคฝีดาษลิง มีแนวโน้มที่จะแพร่เชื้อได้น้อยกว่าคนที่เป็นโควิด-19 มาก จีโนม ของไวรัสก่อโรคฝีดาษลิง ประกอบด้วยลำดับเบส (A,T,G, หรือ C) เรียงสลับกันไปมาประมาณ 196,858 ตำแหน่งหรือตัวอักษร การวิเคราะห์สายวิวัฒนาการ จากรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนม บ่งชี้ว่าไวรัสก่อโรคฝีดาษลิงที่ระบาดในปี 2565 ในโปรตุเกส และเบลเยียม เป็นสายพันธุ์จากแอฟริกาตะวันตก และมีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดที่สุด กับไวรัสฝีดาษลิงที่แพร่จากประเทศไนจีเรียไปยังหลายประเทศในยุโรประหว่างปี 2561 และ 2562 อันได้แก่ สหราชอาณาจักร อิสราเอล และสิงคโปร์ หากสงสัยว่ามีการระบาดของโรคฝีดาษลิงในคนเกิดขึ้นในประ&#x;เทศเป็นจำนวนมาก หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถทำการ “สวอป” น้ำลาย ส่วนน้ำหรือหนองจากตุ่มแผล ทำการสกัดสารพันธุกรรม ส่งมายังศูนย์จีโนมทางการแพทย์ฯเพื่อให้ร่วมด้วยช่วยกันถอดรหัสพันธุกรรม ในระยะแรกที่ยังไม่มีชุดตรวจ PCR แพร่หลาย ทางศูนย์จีโนมทางการแพทย์สามารถร่วมถอดรหัสพันธุกรรมด้วยเทคโนโลยี long-read nanopore sequencing ในลักษณะของ “shortgun metagenomic sequencing” กล่าวคือไม่จำเป็นต้องทราบว่าในสิ่งส่งตรวจมีจุลชีพ หรือไวรัสประเภทใดได้สำเร็จภายในเวลา 48 ชั่วโมง หากใช้ “ชิพ (flow cell) ขนาดเล็กในการถอดรหัสพันธุกรรม จะสามารถถอดรหัสพันธุกรรมได้ประมาณ 20 ตัวอย่างต่อชิพ  แต่หากใช้ชิพใหญ่ในการถอดรหัสพันธุกรรมไวรัสโรคฝีดาษลิง ทั้งจีโนม จะสามารถตรวจสอบ หรือถอดรหัสพันธุกรรมได้มากกว่า 4,000 ตw77ัวอย่างต่อชิพ ผลลัพธ์ที่ได้คือจะทราบว่ามีจุลชีพหรือไวรัสประเภทใดบ้าง และจำนวนเท่าไรในตัวอย่างส่งตรวจนั้นๆ ภาพ: Center for Medical Genomics ภาพ: Center for Medical Genomics ล่าสุด มีการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมของไวรัสก่อโรคฝีดาษลิง ในโปรตุเกส เบลเยียมได้สำเร็จ ซึ่งทางศูนย์จีโนมทางการแพทย์ฯ ได้ใช้รหัสพันธุกรรมดังกล่าวเป็นพิมพ์เขียวในการสร้างชุดตรวจจีโนมไวรัสก่อโรคฝีดาษลิง 40 ตำแหน่งพร้อมกัน เพื่อป้องกันการเกิดผลบวก หรือผลลบปลอม (ต่างจาก PCR ซึ่งตรวจจีโนมได้ 1-2 ตำแหน่ง) ใช้เวลาในการตรวจประมาณ 24 ชั่วโมงด้วยเทคโนโลยี “Massarray genotyping” สามารถตรวจได้ 100 ตัวอย่างต่อวัน ด้วยต้นทุนการตรวจต่ำกว่าการถอดรหัสพันธุก¬ç§รรมทั้งจีโนม โดยมีค่าใช้จ่าย และระยะเวลาที่ใช้ตรวจไม่ต่างจากการตรวจ PCR ที่ใช้ตรวจคัดกรองเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง อังกฤษยืนยัน "ฝีดาษลิง" ระบาดในประเทศ แต่ความเสี่ยงยังต่ำ

ตามปกติแล้วอนุภาคของแสงที่เรียกว่า “โฟตอน” (Photon) นั้น มักจะเคลื่อนที่อย่างไร้ระเบียบคล้ายกับฝูงนก